බුද්ධ පූජාව හා මන්දපෝෂණය

බුද්ධ පූජාව හා මන්දපෝෂණය
==========================

මිතුරන් දෙදෙනෙක් පාර අයිනේ කතාවක නිරත වී සිටී...ඉන් එක් අයෙක් සිගරට්ටුවක් දල්වාගෙන සිටී...ඔවුන් දෙදෙනා අතර සිදුවූ සංවාදය මෙසේය.

"උඹ ඔය සිගරට් බොන්න යන සල්ලි එකතු කරා නම් අන්න අර පේන බිල්ඩිම සල්ලි දීලා ගන්න තිබ්බා..."

"එතකොට උඹ සිගරට් බොනවද?

"අපෝ මම නම් ඔය දහජරාව කටේ තියෙන්නේ නෑ..."

"එහෙනම් ඉතින් උඹ සල්ලි දීලා ඒ බිල්ඩිම ගනිංකෝ"

මට ඉහත සඳහන් කතාව මතක් වූයේ බුකියේ සැරිසරන පිංතූර කීපයක් දැකීමෙනි...ඉන් එකක ඇත්තේ ආහාර විශාල ප්‍රමාණයක් සහිත බුද්ධ පූජාව තැබූ පින්තූරයකි. අනෙක් ඒවා මන්දපෝෂිත දුප්පත් ළමුන් පිරිසකගේ පින්තූරය. මෙම පින්තූර " මේ සැබෑ බුදු දහමද? , Sad truth, බොල් පිළිම වැනි විවිධ මාතෘකා ඇතිව සංසරණය වේ.

ඔවුන්ගේ තර්කය පැහැදිලි ය. බුද්ධ පූජාව නවතා දමා එම ආහාර දුප්පත් දරුවන්ට කැවිය යුතු ය. මෙහි ඇති විශේෂත්වය බොහෝ අයට දුප්පත් මන්දපෝෂිත දරුවන් මතක් වෙන්නේ බුද්ධ පූජාව දුටු විට පමණක් වීම ය. ඔවුන්ට පාටි දමද්දී දුප්පත් මන්දපෝෂිත දරුවන් මතක් වෙන්නේ නැත. ආතල් ගන්නට විදෙස්‌ගත වන විට දුප්පත් මන්දපෝෂිත දරුවන් මතක් වෙන්නේ නැත. ක්‍රිකට් තරග වල හුරේ දමද්දී දුප්පත් මන්දපෝෂිත දරුවන් මතක් වෙන්නේ නැත. විනෝද ගමන් යනවිට දුප්පත් මන්දපෝෂිත දරුවන් මතක් වෙන්නේ නැත. ඉහත සඳහන් කතාවේ සිගරට් නොබොන මිතුරා මෙන් මොවුන් බුද්ධ පූජාව තබන්නේ නැති බව පැහැදිලි ය. ඒ නිසා ඒ ඉතුරුවන මුදලින් ඔවුන්ට දුප්පත් මන්දපෝෂිත දරුවන්ට කැවිය හැකිය. ඒත් ඔවුන්ට ඇත්තේ බුකියේ පහලවන බොරු කරුණාවක් පමණක් නිසා එය එසේ සිදුවන්නේ ද නැත.

මිනිසුන් දුප්පත් වී හෝ පොහොසත් වී උපදින්නේ ඔවුන් පෙර කරන ලද කුසලාකුසල වලට අනුරූපව ය. යමෙක් උපතින් දුප්පත් වුවද උත්සාහවන්ත වන්නේ නම් අභිවෘද්ධිය උදා කරගත හැකිය. අප අවට සමාජයේ එවැනි උදාහරණ අවශ්‍ය තරම් ඇත. මෙරට මිනිසුන් පුංචි කාරයක් වාහනයේ සැබෑ මිල මෙන් තුන් ගුණයක් ගෙවා මිලට ගන්නා විට ආරබිකරයේ සුල්තාන්වරු දියමන්ති එබ්බවූ රෝල්ස් රෝයිස් පදිති. නාසා ආයතනයේ පිරිස ඩොලර් බිලියන ගණන් වැයකර අත්හදා බැලීම් කරති. අපි ඔවුන්ට ඊර්ෂ්‍යා කර හෝ ඒවා දුප්පතුන්ට දිය හැකි නේ දැයි සිතීමෙන් පලක් නැත. ඇති නැති පරතරය ලොව සදාතනික සත්‍යයකි. සමාජවාදය ලෝකය තුළ ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කළ නොහැක්කේ ද එබැවිනි. සමාජවාදීන් බුදු දහමට වෛර කරන්නේ ද එබැවිනි.

බුදු පිළිම දානේ වළඳනවා ද?

බුදු හාමුදුරුවෝ පිළිම වදින්න කිව්වා ද?

මේවා නිතර ඇසෙන ප්‍රසිද්ධ ප්‍රශ්නය. බුදු පිළිම දානේ වළදන්නේ නැති බව සැබෑ ය. එහෙනම් දානේ පුජා කරන්නේ ඇයි? බුදු දහම සිත මුල්කොට ගත් දහමකි. බුදු පිළිමයකට දන් පූජා කරනවිට ඒ තැනැත්තා ජීවමාන බුදුන්ට දන් පිළිගන්වන්නේ යැයි සිතමින් ශ්‍රද්ධා පෙරදැරිව එම ක්‍රියාව සිදු කරයි. ශ්‍රද්ධාව කුසල සිතකි. එම නිසා ඊට අනුරූපව කුසල විපාක ලැබේ. යමෙකුට අවශ්‍ය නම් එම ආහාර බුදුන්ට පුජා කරන සිත් පෙරදැරිව දුප්පත් ළමයින් අතරේ බෙදා දීමටද පුළුවන. එයද කුසල මූලික සිතකි. නමුත් බොහෝ දෙනා කරන්නේ බුද්ධ පුජාව මෝඩකමක් ලෙස ද බුද්ධ පූජාව සිදු කරන ඇත්තන් මෝඩයන් සේ උලුප්පා දක්වමින් ගැරහීම පමණි. ඒ වාගේම බුදු පිළිම හා ස්තුප වන්දනාව බුදුන් වහන්සේ අනුමත කළ දෙයක් බව දීඝ නිකායේ මහා පරිනිබ්බාන සූත්‍රය කියවීමෙන් තේරුම් ගත හැකි ය.

බුද්ධ පූජාව ඵල රහිත දෙයක්‌ බව අතීතයේදී ද සාකච්ඡා වෙමින් තිබුණු බව මිලින්ද ප්‍රශ්නයේ එන "පූජා අප්‍රතිග්‍රහණ" ප්‍රශ්නයෙන් පැහැදිලි වේ. මේ පිළිබඳව මිළිඳු රජ නාගසේන හිමියන්ගෙන් විමසා ඇති ප්‍රශ්නය ඉතා වැදගත් ප්‍රශ්නයකි. එනම් "ඉදින් සර්වඥයන් වහන්සේ ලෝකයා කරන පූජාව ඉවසන්නේ නම් උන්වහන්සේගේ කෙළෙස්‌ නිවී නැත. නික්‌ලේශී නොවූ පුද්ගලයකුට කරනු ලබන පූජාව නිශ්ඵලය. ඉදින් උන්වහන්සේ නිර්වාණය ලබා ඇත්නම් පිරිනිවන් පා වදාළ සර්වඥයන් වහන්සේ පූජාවන් නොඉවසන නිසා එබඳු පුද්ගලයකුට කරනු ලබන පූජාවද නිශ්ඵල වන්නේය" යනුයි. මෙයට පිළිතුරු දෙන නාගසේන හිමියන් "ප්‍රථම බෝධිමූලයෙහිම තථාගතයන් වහන්සේ ආසාවන් ප්‍රහීණකොට ඇත. අනුපදිසෙස නිර්වාණ ධාතුවෙන් පිරිනිවන් පා වදාළ උන්වහන්සේ පූජාවන් නොඉවසන බව කියනු කවරේද? එසේ වෙතත් උන්වහන්සේගේ ධාතුන් ප්‍රතිෂ්ඨාකොට ඤාණරත්නය අරමුණකොට මනාකොට ප්‍රතිපත්ති සේවනය කරන්නෝ කුසල රැස්‌කරති" යනුවෙන් ප්‍රකාශ කර ඇත.

මේ දිනවල කෝකටත් තෛලය මෙන් පාවිච්චි කරන්නේ බුදුන් වහන්සේවය. කසිකබල් පොත් ලියන්නෝ ද පාවිච්චියට ගන්නේ බුදුන් වහන්සේවය. බුකියේ වෙන්ඩ කාරුණිකයෝ පාවිච්චියට ගන්නේ ද බුදුන් වහන්සේවය. මෙය ලංකාව නිසා මොවුන්ට මෙහි ගැටලුවක් පැන නනගින්නේ නැත. ඕනෑම දෙයක් කීමට හෝ ලිවීමට පුළුවන. මොවුන් අරාබිකරයේ ඉපදී මෙවැනි සෙල්ලම් දැම්මා නම් මේ වන විට අතපය හෝ අහවල් එක මුළුමනින්ම කපාගෙන අවසන් ය.