“ලෝභකම අත්හැරීමෙන් ජීවිතය පුදුමාකාර සැපයක් ලබන්න පුළුවන්.”
පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ,
මේයත් හරි අපූරු කථාවක්. ලෝභ මිනිසුන් තමන්ගේ ලෝභකම නිසාම දුක් විඳිනවා. නමුත් ඔවුන් දුක් විඳින බව ඔවුන්ට තේරෙන්නෙ නෑ. ඒ තරම්ම ලෝභකම විසින් ඔවුන්ගේ ජීවිත යටකරගෙන තියෙනවා.
අද විතරක් නොවෙයි, බුද්ධ කාලයේත් ලෝභ මිනිස්සු ඕන තරම් හිටියා. දැන් අපි මේ කතා කරන්නෙ එවැනි ලෝභ කෙනෙක් ගැනයි.
රජගහ නුවර ආසන්නයේ සක්කාර නමින් සෑහෙන ලොකු ගමක් තිබුනා. මේ ගමෙහි අසූ කෝටියක ධන සම්පත් පිරුණු සිටුවරයෙක් හිටියා. මොහුගේ නම කෝසිය. අධික මසුරුකම නිසා මොහුට කිව්වේ ‘මච්ඡරිය කෝසිය’ කියලයි. ඒ කියන්නේ ‘මසුරු කෝසිය’ කියලයි. මේ පුද්ගලයා සතු ධනයෙන් ස්වල්පයක් වත් අනුන්ට දෙන්නෙ නෑ. කොටින්ම තණ කොළයක අග තැවරුණ තෙල් බින්දුවක ප‍්‍රමාණයක් වත් අනුන්ට දෙන්නේ නෑ. තමන් කන්නෙ බොන්නෙත් නෑ. අඹු දරුවන්ට වියදම් කිරීමකුත් නෑ. සිල්වතුන්, ගුණවතුන්ට දීමකුත් නෑ. ඔහුගේ සම්පත් රකුසෙක් අරක් ගත්තු විලක් වගෙයි.
දිනක් බුදුරජාණන් වහන්සේ හිමිදිරි උදෑසන මහා කරුණා සමාපත්තියට සමවැදී ලෝක සත්වයා දෙස බැලූවා. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ මහා කරුණා බුදු නෙතට මේ මසුරු කෝසිය සිටාණන්ව පෙනුනා. මොහු මසුරු බව හැබෑව. මහ ලෝබ කුණා බව හැබෑව. නමුත් සෝවාන් ඵලයට පත්වෙන්නට තරම් උදාර පිනකුත් මොහුට තියෙනවා. ඒ නිසා සතර අපායේ වැටෙන සසරින් මේ තැනැත්තාව ගොඩ දමන්නට ඕන කියා මහා කරුණා අදහසක් ඒ බුදු සිතේ පැන නැංගා. ඔහුට ධර්මාවබෝධයට සුදුසු අවස්ථාව බුදුරජාණන් වහන්සේ දුටුවා.
එදා උදේ වරුවේ මසුරු කෝසිය බිම්බිසාර රජතුමාගේ රාජ සේවයට ගියා. ගිහින් ආපසු එන අතරේ ඉතාමත් බඩගින්නේ පෙළෙන දුගී මිනිසෙකු දුටුවා. ඔහු මහා ගිජුකමින් කැවුමක් කකා හිටියා. මසුරු කෝසිය සිටාණන් නැවතුනා. හොඳට බැලූවා. අර දුගියා කැවුම කද්දී සිටුතුමාගේ කටට කෙළ ඉනුවා. කැවුම් කන්නට පුදුමාකාර ආසාවක් ඇතිවුනා. “අනේ… ඒත් මං කොහොමද කැවුම් කන්නේ..? මං කැවුම් කන්ට ගියොත් බොහෝ දෙනෙක් කැවුම් කන්නට වටවේවි. එතකොට හාල්, ගිතෙල්, පැණි, තෙල් සෑහෙන වියදම් වේවි. හපොයි…! හපොයි…! එහෙම කරන්න බැහැ” කියල හිත ඇතුලේ කැවුම් කෑමේ ආසාව තියාගෙන කෙළ ගිල ගිල සිටු මාළිගාවට ගියා.
අලූ යට ගින්නක් වගේ මෙයාගෙ හිතේ මතු වෙවී එන්නේ කැවුම් කෑමේ ආසාවමයි. අර දුගී මනුස්සයා රස කර කර කැවුම් කාපු හැටි මතක් වෙනවා. මේ ගැනම සිතමින් සිටිද්දී මොහු මැලවිලා ගියා. මුහුණ විරූපී වුනා. ඇඟපත අප‍්‍රාණික වුනා. හුස්ම ගන්නත් අමාරු වුනා. කෙලින්ම ඇඳට ගිහින් ඇද වැටුනා. කවුරුන් සමඟ වත් කතා බස් කළේ නැහැ.
සිටුතුමාගේ බිරිඳට විශාල දුකක් ඇතිවුනා. තමන්ගේ ස්වාමියාට වුනේ මොකක්ද කියා ඇයට තේරුම් ගන්නට බැහැ. ඇය සිටුතුමා ළඟට ගිහින් පිට අතගාමින් ආදරයෙන් කතා කළා. “අනේ ස්වාමීනී, මොකක්ද මේ ඔයාට වුනේ?” “නෑ…. මට මොකුත් වුනේ නෑ.” “ඇයි එහෙම කියන්නේ..? ඔයා හරි අමුතුයි. මහා දුකෙන් වගෙයි ඉන්නෙ. මූණ කට වේලිලා ගිහින්. රජ්ජුරුවන් වහන්සේ කිපුණා වත්ද?” “නෑ… එහෙම දෙයක් වුනේ නෑ.” “එහෙම දෙයක් වුනේ නැත්නම්, දූදරුවන් ගෙන්, දැසි දස්සන් ගෙන් ඔයාට යම්කිසි වරදක් වුනාද?” “නෑ… එහෙම දෙයක් වුනෙත් නෑ.” “එහෙනම්…? ඔයාට යම් කිසි ආසාවක් ඇතිවුනා ද?” එතකොට සිටුතුමා නිශ්ශබ්ද වුනා. උත්තරයක් දුන්නෙ නෑ. සිටු බිරිඳ මෙහෙම කිව්වා. “අනේ ස්වාමීනී, ආසාවක් තියෙනවා නම් කියන්න. මං හැකි සෑම ආකාරයකින් ම ඒ ආසාව ඉෂ්ට කරන්නම්.”
එතකොට සිටුතුමා මළානික ඇස් දෙකෙන් බිරිඳ දෙස බැලූවා. නිශ්ශබ්දව ටිකක් වෙලා හිටියා. කෙඳිරි ගගා කිව්වා, “ඔව්…. මට…. මට…. එක්තරා …. ඉතාමත්…. ඉතාමත්….. ආසාවක්…. තියෙනවා…..” “ඉතින් ස්වාමීනී, කියන්න මොකක්ද ඒ ආසාව?” “ම්…. ම්…. මං කොහොමද ඒක කියන්නේ…..?” “අනේ ස්වාමීනී, කියන්න….” එතකොට සිටුතුමා අමාරුවෙන් වගේ මෙහෙම කිව්වා. “මට හිතේ තියෙනවා ලොකූ ආසාවක්…. මං ආසයි…. ඔව්…. මං ආසයි…. කැවුමක් කන්න.” සිටු බිරිඳ හයියෙන් හිනාවෙන්න පටන් ගත්තා. “අනේ ස්වාමීනී, ඕක ඉතින් සුළු දෙයක් නෙ. ඔබතුමා දිළින්දෙක්ද? අපි මේ මුළු ගම්මානයටම සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.” “ඈ…. මොකක්….? ගම්මානෙටම….? එවුන්ට ඕන නම් කැවුම් හදාගෙන කාපුවාවෙ.” “එහෙමනම් ස්වාමීනී, අපි මේ වීදියේ සිටින සියලූ දෙනාට සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.” “ඇති…. ඇති…. මං දන්නවා ඔහේට බොහොම සල්ලි තියෙනවා කියල.” “එහෙම නම් ස්වාමීනී, අපේ අවට ගෙවල්වලට සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.” “හා…. හා…. ඒ තරම්ම වියදම් කරන්න ලෑස්තිද ඔහේ…?” “එහෙනම් ස්වාමීනී, අපේ දරුවන්ට සෑහෙන්න කැවුම් හදමු.” “මේ කැවුමකට දරුවන්ව පටලවාගන්නෙ අසවල් දේකටද?” “එහෙම නම් ස්වාමීනී, අපි දෙන්නට කැවුම් හදමු.” “ඔහේට කැවුම් වලින් වැඩක් නැහැ. ඔහේට මොකටද?” “එහෙනම් ස්වාමීනී, ඔබතුමාට විතරක් කැවුමක් හදන්නම්.” “අන්න හොඳයි. බොහොම අගෙයි. හැබැයි සොඳුරී, වැඬේ ලේසි නෑ. මෙහිදිම කැවුම් හැදුවොත් බොහෝ දෙනෙක් වටවේවි!” ඉතින් සිටුතුමා අහස පොළොව ගැටලන්න වගේ කල්පනා කරන්න පටන් ගත්තා. එකපාරටම උඩ පැනල හිනහ වෙලා අත්පුඩියක් ගහලා මෙහෙම කිව්වා. “හරි… මට ක‍්‍රමයක් අහුවුනා. කැවුමට වුවමනා කරන ජාති ටික ලෑස්ති කරන්න. සුණු සහල් තිබුනාම ඇති. පැන් ටිකත්, ගිතෙල් ටිකත්, තෙල් ටිකත් අරගෙන උඩතට්ටුවට යං. එහිදි නිවිහැනහිල්ලේ කැවුම් කන්න පුළුවන්.”
සිටුතුමාත්, සිටු දේවියත් කැවුම්වලට වුවමනා ද්‍රව්‍ය පිළියෙල කරගෙන උඩ තට්ටුවට නගින්න පිටත් වුනා. යට මහලේ ඉඳලාම දොරවල් වසමින් සිටුතුමා උඩු මහලට ඇවිදින් සැනසුම් සුසුම් හෙලූවා. “හප්පේ…. යන්තම් ඇති. නිදහසේ කැවුමක් කන්න දැනුයි පිළිවෙලක් වුනේ.”
බුදුරජාණන් වහන්සේ එදා වැඩසිටියේ සැවැත් නුවර දෙව්රම් වෙහෙරේ. ඉතින් උන්වහන්සේ මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ අමතා මෙය වදාළා.
“පින්වත් මොග්ගල්ලාන, අද රජගහ නුවර සක්කාර කියන ගමේ මච්ඡරිය කෝසිය සිටුතුමා කැවුම් කන්නට ආසාවෙන් සත්වෙනි උඩුමහල් තලයේ ඉන්නවා. අනිත් අයට කැවුම් දෙන්නට වෙයි කියන භයෙන් තමයි උඩු මහලට නැග්ගේ. ඔබ ගිහින් ඔහුව දමනය කරන්න. ඉර්ධි බලයෙන් ඒ දෙදෙනාව සැවැත් නුවරට කැඳවාගෙන එන්න. අද මමත්, මේ පන්සීයක් භික්ෂූන් වහන්සේලාත්, ඒ දෙදෙනා පූජා කරන කැවුම් වලින් තමයි දානය පිරිමසා ගන්නේ.”
මච්ඡරිය කෝසිය සිටුතුමා තම බිරිඳ කැවුමට පිටි සූදානම් කරන හැටි මහා ආසාවෙන් බලා සිටියා. තාච්චිය ලිප තබා තෙල් රත්වන විට ඒ ආසන්නයේ ඇති ජනේලයෙන් අමුත්තෙක් පෙනුනා. සිටුතුමාගේ දෑස් උඩ ගියා. පපුව ගැහෙන්න ගත්තා. ඇඟ වෙව්ලූවා. “හපොයි…. මේ වගේ උදවියගේ දැක්මට භයෙන්මයි මං මෙතනට ආවෙ. මේ භික්ෂූන් වහන්සේලාගෙන් බේරෙන්නට බැහැ නෙව. අහසෙන්ම ඇවිල්ලා ඉන්නවා.”
අහස් තලයේ වැඩසිටි මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ දුටු සිටුතුමා තොල කට වෙව්ල වෙව්ල මෙහෙම කිව්වා. “එම්බා ශ‍්‍රමණය, අහසේ වැඩහිඳ ඔය මොකද කරන්නේ? ඔහොම නොවෙයි, අහසේ පියවර තබ තබා සක්මන් කළත්, කැවුම් ලැබෙයි කියලද හිතන්නේ?” එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ අහසේ සක්මන් කළා. “ආහා…. සක්මන් කළේ මොකුත් ලැබෙයි කියලද? මේ ඇහුනද. ඔහොම නොවෙයි පළඟක් බැඳගෙන වාඩි වුනත් කැවුම් ලැබෙන්නෙ නෑ ඕං…” එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ පළඟක් බැඳගෙන වාඩිවුනා. “එහෙමද? එතකොට පළඟකුත් බැඳගත්තා නෙව. තමුන්නාසෙට වැරදීමක්. ඔහොම නෙවෙයි ජනෙල් කවුළුව ගාවට ඇවිදින් සිටගත්තත් කැවුම් නෑ ඔන්න….” එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ ජනෙල් කවුළුව ළඟ සිටගත්තා. “සිටගත්තට වැඩක් නෑ. මුළු ශරීරයෙන් දුම් පිටකළත් කැවුම් නෑ ඕං….” එතකොට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ සිරුරින් දුම් පිටකළා. ඒ දුමින් උඩුමහල් තලය වැසී ගියා. සිටුතුමාගේ ඇස්වලට හරි අමාරුයි. ඇස් කුඩා කරගෙන කේන්තියෙන් බලා සිටියා. “ඔහොම නෙවෙයි, ගිනි ඇවිලිලා ගියත් කැවුම් නෑ ඔන්න…” කියල කියන්න හිතුනත් මාලිගයට අනතුරක් වෙයි කියල හිතල එහෙම කිව්වෙ නෑ.
“මේ ශ‍්‍රමණයා මහා කෑදරයෙක්. කැවුම් ලබාගෙන මිසක් යන පාටක් නෑ. ඉක්මනට කැවුමක් දීලා පිටත් කරන්නට ඕන” කියා සිතා බිරිඳට මෙහෙම කිව්වා. “සොඳුරියේ, චූටියට කැවුමක් හදාපන්. මේ ශ‍්‍රමණයාව ඉක්මනට පිටත් කරපන්.” ඉතින් බිරිඳ පිටි ස්වල්පයක් තෙලට දැම්මා. හරි පුදුමයි! තාච්චිය පුරාවට ලොකු කැවුමක් හැදුනා. සිටුතුමාට හරි කේන්තියි. “ඔහේට තේරෙන්නෙ නැද්ද? ඔහොම පිටි දාන සිරිතක් තියෙනවාද? ඔය කැවුම අයින් කරපන්. හැන්ඳ මට දීපන්.” ඉතින් සිටුතුමා තමන්ගේ අතින්ම ඉතාම ස්වල්පයක් පිටි ගෙන තාච්චියට දැම්මා. කලින් කැවුමටත් වඩා විශාල කැවුමක් හැදුනා. ඒ කැවුමත් අයින් කරලා තව පිටි ස්වල්පයක් දැම්මා. හදන හදන කැවුම විශාලයි. අන්තිමේදී සිටුතුමා බිරිඳට මෙහෙම කිව්වා. “කරන්න දෙයක් නැහැ. ඔය කැවුම් වලින් එකක් දීලා පිටත් කරන්න.”
ඇය කැවුමක් ගනිද්දී සියලූම කැවුම් එකට ඇලූනා. “ස්වාමීනී, හරි වැඬේ… ඔක්කොම කැවුම් එකට අලූනා නෙව. අයින් කරන්න බැහැනෙ.” “බැරි වෙන්නෙ කොහොමද? මෙහෙ දීපන්. මං ඕක අයින් කරන්නම්” ඔහුටත් කැවුම් වෙන්කරන්නට බැරුව ගියා. දෙන්න දෙපැත්තට කැවුම් ඇද්දා. සිටුතුමාට හොඳටම මහන්සියි. ඇඟෙන් දහඩිය දැම්මා. පිපාසය ඇතිවුනා. බිරිඳට මෙහෙම කිව්වා. “අනේ…. බිරින්ඳේ, මට කැවුම් වලින් කම් නැතේ….! මේ ඔක්කොම කැවුම් පූජා කරපන්.”
ඇය සියලූම කැවුම් මුගලන් මහරහතන් වහන්සේට පූජා කළා. උන්වහන්සේ මේ දෙදෙනාට ධර්මය දේශනා කළා. පින් පව්වල විපාක පෙන්වා දුන්නා. දන් දීමේ අනුසස් පෙන්වා දුන්නා. දෙදෙනාගේම සිත පැහැදුනා. සිටුතුමාට හරි සතුටුයි. සිටුතුමා සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වුනා. “අනේ ස්වාමීනී, දීමේ අනුසස් මං කළින් දැනගෙන හිටියේ නැහැ. මං සතුටු වුනේ ලෝභකමින් විතරයි. නමුත් දැන් මට දීමේ වටිනාකම තේරෙනවා. ස්වාමීනී, මේ ආසනයේ වැඩහිඳ දන් වළඳන සේක්වා!” “සිටුතුමනි, අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ පන්සීයයක් රහතන් වහන්සේලා පිරිවරා කැවුම් වළඳින්නට සූදානමින් සිටිනවා. ඒ නිසා මේ කැවුම් මා ඔබ අතට දෙන්නම්. ඔබේ අතින්ම බුදුරජාණන් වහන්සේ ප‍්‍රමුඛ භික්ෂුසංඝයාට පූජා කරන්න.” “ස්වාමීනී, ඒක හරි පුදුම කතාවක් නෙ. අපි මේ ඉන්නෙ හත්වෙනි තට්ටුවෙහි නෙ. මෙතන කොහේද බුදුරජාණන් වහන්සේ?” “සිටුතුමනි, මෙයින් යොදුන් හතළිස් පහක් ඈතින් පිහිටි ජේතවනාරාමයේ තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩඉන්නේ. අපි එතනට යමු.”
“ස්වාමීනී, එච්චර දුරක් අපි කොහොමද යන්නේ?” “සිටුතුමනි, ඒ ගැන හිතන්න එපා! ඔබට තියෙන්නේ පහත මාලයට බැස එළියට පිය නැගීම විතරයි. එතන දෙව්රම් වෙහෙර තියෙනවා.” මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ ඉර්ධි බලයෙන් එම මාලිගා දොරටුව දෙව්රම් වෙහෙරට රැගෙන ගියා. සිටු යුවළ පහළ මහලට බැස දොර විවර කළ විට දෙව්රම් වෙහෙර දුටුවා.
ඒ දෙදෙනාම බුදුරජාණන් වහන්සේ ප‍්‍රමුඛ භික්ෂු සංඝයාට කැවුම් පූජා කළා. ඉර්ධි බලය නිසා කැවුම් අවසන් වූයේ නැහැ. සංඝයා වැළඳූ පසු ඒ දෙදෙනාත් බඩ කට පුරා කැවුම් අනුභව කළා. සියලූ දෙනාටම කැවුම් බෙදුවා. ඒත් අවසන් වෙන්නෙ නැහැ. “ස්වාමීනී, කැවුම් ඉවර වෙන්නේ නැහැ නෙව.” එතකොට බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙය වදාළා. “එසේ වී නම් සිටුතුමනි, ජේතවන දොරටුව අසළ ඇති වළට දමන්න.”
සිටුතුමා ජේතවන දොරටුව අසළ බෑවුම් වළට දැම්මා. එතන කැවුම් දැමූවල නමින් කවුරුත් දැන් හඳුන්වනවා. ඉතින් ඒ දෙදෙනා බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් ධර්මය ඇසුවා. දෙදෙනාම සෝවාන් ඵලයට පත්වුනා. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගිහි ශ‍්‍රාවකත්වය ලබාගත් මේ දෙදෙනා ශාස්තෘන් වහන්සේ පා කමල් වැඳ යළි තම මාළිගය ඇතුළට පිවිසුනා. රජගහ නුවර සක්කාර ගමේ සිටි තැනටම යළි පැමිණුනා.
එදා සිට මේ සිටුතුමා කිසි ලෝභකමක් නැතුව හැමෝටම උදව් කළා. වැව් පොකුණු තැනුවා. ආරාම හැදුවා. භික්ෂුසංඝයා උදෙසා වෙහෙර විහාරත් හැදුවා. එක දවසක් දම්සභා මණ්ඩපයේ රැස් වූ භික්ෂූන් වහන්සේලා මේ ගැන කතාබස් කරමින් සිටියා. “ප‍්‍රිය ආයුෂ්මත්නි, බලන්න. මුගලන් මහතෙරුන් වහන්සේගේ ආනුභාවය හරි පුදුමයි. සිටුතුමාගේ ශ‍්‍රද්ධාවටත් හානි නොකොට, ධනයටත් හානි නොකොට මොහොතකින් දමනය කළා නෙව. ජේතවනයටත් රැගෙන ආවා නෙව. ශාස්තෘන් වහන්සේටත් මුණගස්සවලා මාර්ග ඵල අවබෝධයටත් අවස්ථාව සැලැස්සුවා නෙව. මුගලන් මහතෙරුන් වහන්සේගේ ආනුභාවය හරි පුදුමයි.”
මේ විදිහට මුගලන් මහරහතන් වහන්සේගේ ගුණවත්කම කතා කරමින් සිටිද්දී බුදුරජාණන් වහන්සේට මෙය දිව්‍ය ශ‍්‍රවණයෙන් ඇසුනා. ඒ නිසා එය අරභයා බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙය වදාළා.
“පින්වත් මහණෙනි, භික්ෂුවක් කටයුතු කරන්නට ඕන ඔය විදිහටයි. දායකයින්ගේ ශ‍්‍රද්ධාවට හානි කරන්නේ නැතුව ඔවුන්ගේ භෝග සම්පත්වලටත් හානි කරන්නේ නැතුව ඔවුන්ගේ පවුල් පීඩාවට පත්කරන්නෙත් නැතුව කරුණාවෙන් කටයුතු කරන්නට ඕන. මලකින් රොන් ගන්නා බඹරෙක් වගෙයි කටයුතු කළ යුත්තේ. මොග්ගල්ලානයන් කටයුතු කරන්නේ ඒ විදිහටයි.”
මෙසේ වදාළ බුදුරජාණන් වහන්සේ එහි අර්ථය ගාථාවකට කැටිකොට ඉතාම මිහිරි ස්වරයෙන් වදාළා.
යථාපි භමරෝ පුප්ඵං – වණ්ණගන්ධං අහේඨයං
පළේති රසමාදාය – ඒවං ගාමේ මුනී චරේ
මිහිරි සුවඳැ’ති සොඳුරු පෙනුමැ’ති
මල කරා එයි පැණි සොයා යන බමරා
උරා රොන් රස රැගෙන මල් පැණි
යන්නෙ බමරා කිසිවිටෙක එය නොතලා
එලෙස මහණෙනි පිඬු සිඟා යයි සමණා
පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, බඹරා මල් පැණි වලට හරි ආසයි. ඉතින් ඌ ලස්සන මල් සොයා ගෙන යනවා. ගිහින් ඒ කිසි මලකට හානි නොකොට, මල නොතලා මල් පැණි ගෙන යනවා. එයින් ඒ මලේ සුන්දරත්වයට හානියක් සිදුවෙන්නේ නෑ. බඹරාට පැණිත් ලැබෙනවා. ඉතින් ඒ බඹරා මල් පැණි බිඳ බිඳ එකතු කරලයි මී වදයක් හදන්නේ. මුනිවරයාත් ගමේ හැසිරිය යුත්තේ ඒ විදිහටයි. කාටවත් පීඩාවක් නොකොට, කපටිකමකින්, වංචාවකින් තොරව, බලපෑමකින් තොරව තමයි සිව්පසය ලබාගන්නේ. එතකොට ඒ මුනිවරයාගේ හැසිරීම නිසා ගම්වැසියාගේ ශ‍්‍රද්ධාවට හානියක් සිදුවන්නේ නැහැ. භෝග සම්පත්වලට හානියක් සිදුවන්නෙත් නැහැ. ධර්මයේ හැසිරෙන මුනිවරයා තුවාලයකට බෙහෙතක් දමනවා වගේ, කාන්තාරයෙන් එතෙර වෙන කෙනෙකුට ලැබෙන ආහාරයක් වගේ, සිහි නුවණින් යුතුව පරිහරණය කරලා තම තමන්ගේ බණ භාවනා කටයුතුවල යෙදෙනවා. මාර්ග ඵල උපදවා ගන්නට අවස්ථාව ලබාගන්නවා. රහතන් වහන්සේලා කරන්නේ දන් වළඳා අරහත් ඵල සුවයෙන් වැඩසිටීමයි.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සදහම් පදය ඇසූ බොහෝ දෙනෙකුට විශාල යහපතක් සිදුවුනා.
පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
▬▬▬▬▬ තවත් මසුරෙක් ▬▬▬▬▬
යටගිය දවස බරණැස් නුවර බ්‍රහ්මදත්ත නම් රජ කෙනෙකු රාජ්‍යය කරන කාලයේ ඉල්ලීස නමින් ප්‍රසිද්ධ වූ මහත් ධනවත් සිටුවරයෙක් විය. උපතින්ම ආබාධිතයකු වූ ඔහු අංගවිකලය. අසූ කෙළක් පමණ ධනය තිබුණ ද තද මසුරු කමින් යුක්තය. තමන් සතු වස්තුව කිසිවෙකුටත් නො දෙන අතර තමා ද ඒ සම්පත් භුක්ති නො විදින්නේ ය.
එහෙත් ඔහුගේ දෙමාපියෝ පෙර මහා දානපතියෝ වූහ. නමුත් දෙමාපියන්ගේ පිළිවෙතින් බැහැර වූ ඔහු දෙමාපියන්ගේ ඇවෑමෙන් සිටු තනතුරට පත් ව දන්දීම් ආදිය නවතා තව තවත් වස්තුව රැස් කළේය. දිනක් මොහු රාජ්‍ය සේවයට ගොස් එනවිට රා බොන මනුෂ්‍යයන් දැක රා බීමේ කැමැත්තක් ඇති වී නැවත
“යම් හෙයකින් මා රා බොන්නට පටන් ගතහොත් එය දකින බොහෝ දෙනෙක් මා සමග රා බොන්නට එන්නේය. එවිට මාගේ වස්තුව නැසී යන්නේයැ”යි
සිතූ ඔහු රා බීම පිළිබඳ අදහස යටපත් කොට ගෙන සිටු මැදුරට ගියේයි. එහෙත් මොහු තුළ රා බීම පිළිබඳ කැමැත්ත දිනෙන් දින වර්ධනය විය. මේ නිසා ඔහු සුදු මැලි වී වැහැරෙන්නට පටන් ගත්තේය. සිටුවරයාගේ බිරිඳ මේ වෙනස දැක ඒ පිළිබඳව විමසූ විට ඔහු තුළ ඇති අදහස දක්වා තනිවම රා බීමට කතිකා කොට ගෙන රා කළයක් තැබෑරුමෙන් ගෙන්වා නුවරින් නික්ම මහා වනයක් මැද ඇති ගං තෙරට ගොස් රා බොන්නට පටන් ගත්තේය.
මේ මසුරු සිටුවරයාගේ පියා දානා දී පින්කම් කිරීම නිසා දිව්‍ය ලෝකයෙහි ශක්‍රදේවේන්ද්‍රයාව උපත ලැබීය. ඔහු දිනක් තමන් විසින් කරන ලද දානා දී පින්කම් තම පුත්‍රයා විසින් කරනු ලබන්නේද යන්න විමසා බලන විට තම පුත්‍රයා තමන්ගේ කුල වංශය නසා දන් ශාලා විනාශ කොට යාචකයන් එළවා දමා මසුරු කමින් කැළයට වැද රා බොන අයුරු දැක
“දැන්ම ගොස් මොහු දමනය කොට දානා දී පින්කම් කරවා දිව්‍යලෝකයෙහි උපත ලැබීමට සලස්වමි” යි සිතා ඉල්ලීස සිටුවරයාගේ වෙස් මවාගෙන මනුෂ්‍ය ලෝකයට පැමිණ මහ රජතුමන් හමු වී
“මහරජතුමනි, මාගේ ගෙදර අසූ කෝටියක් පමණ ධනය ඇත. ඒ වස්තුව නුඹ වහන්සේ ගෙන්වා ගෙන භාණ්ඩාගාරයේ පුරවා ගත මැනවැ”යි කීය.
ඒ ඇසූ රජතුමා “මහ සිටාණෙනි, තොපගේ වස්තුවෙන් අපට ප්‍රයෝජනයක් නැත. තොපගේ වස්තුවට වඩා අපගේ වස්තුව ඉතා බොහෝයැ”යි කී කළ සිටුවරයා රජු අමතා.
“එසේනම් මහරජතුමනි, ඔබ වහන්සේට ප්‍රයෝජනයක් නැත්නම් මම ඒ වස්තුව කැමති පරිද්දෙන් ගෙන දෙන්නෙමි’යි ප්‍රකාශ කොට
රජතුමන්ට වැඳ නික්මී ඉල්ලීස සිටුවරයාගේ ගෙදරට ගියේය. එය දැනගත් නගරවාසී මිනිසුන් පැමිණ සිටුවරයා විසින් රන්, රිදී. මුතු , මැණික් ආදිය පිරුණු ගබඩාවල දොර හැර දුන් විට කැමති පරිද්දෙන් රැගෙන ගියහ.
මේ අතර එක් මිනිසෙක් සිටුතුමාගේ ගෙදර සිටි ගොනා එහි තිබූ ගැලට යොදා ගෙන සත්රුවන් පුරවා ඉල්ලීස සිටුවරයා රා බොන්නා වූ වනය මැදින් යන අතර
“ස්වාමීනි, ඉල්ලීස සිටුතුමා අවුරුදු සියයක් ජීවත් වුව මැනව. නුඹ වහන්සේ නිසා දැන් මා කිසිදු කර්මාන්තයක් නො කර ජීවිතාන්තය දක්වා ජීවත් වීමට අවශ්‍ය වස්තුව ලබන ලදී. මේ රථය ඔබ වහන්සේගේය. මේ ගොනා ඔබ වහන්සේගේය. මේ සත්රුවන් ආදී වස්තුව ඔබ වහන්සේගේය. මේ වස්තුව මට මගේ මෑණියන් දුන්දෙයකුත් නොවේ. පියාණන් විසින් දුන් දෙයකුත් නොවේ. ස්වාමීනි, ඔබ වහන්සේ නිසා ම ලද සම්පත් ය.”
ආදී වශයෙන් සිටුවරයාගේ ගුණ වර්ණනා කරමින් යන්නේය.ඒ ඇසූ ඉල්ලීස සිටුවරයා සැඟව රා බොන ලද තැනින් පැමිණ තමාගේ ගොන් බාන හා රථය හැඳින ගෙන
“එම්බා දුෂ්ට කොල්ල. මේ රථය මාගේය. මේ ගොනා මාගේය. මේ වස්තුව මාගේය. තොප කොහි ගෙන යන්නෙහිදැ?”යි ඇසීය.
එවිට ඒ පුරුෂයා රථයෙන් බැස
“එම්බා දුෂ්ට මහල්ල, ඉල්ලීස සිටුවරයා නුවර සියලු වැසියන්ට දන් දෙති. මෙසේ පවසන්නට තොප ඒ සිටුවරයාගේ කවරෙක්ද?”
ආදී වශයෙන් කියා ඔහුට පහර දී බිම හෙලා රථය ද රැගෙන තමාගේ ගමට ගියේය. සිටුවරයා ද මහත් ශෝකයට පත්ව තම ගෙට ගොස් මේ බව දැක රජු හමුවට පැමිණ
“දේවයන් වහන්ස, නුඹ වහන්සේ මාගේ ගෙය කොල්ලකන සේක්දැ?”යි විමසීය.
එය ඇසූ රජතුමා සිටුවරයා අමතා
“සිටාණෙනි, මම තොපගේ ගෙය කොල්ල නො කමි. තොපම මා වෙත පැමිණ “ඔබ වහන්සේ මාගේ වස්තුව නො ගන්නේ නම් මම එය කැමති පරිදි දන් දෙන්නෙමි” යි කියා නුවර අණ බෙර ගසා දන් නුදුන්නෙහිදැ?”යි ඇසීය.
“දේවයන් වහන්ස, මම නුඹ වහන්සේ සමීපයට නො පැමිණියෙමි. ඔබ වහන්සේ මා මසුරු බව නො දන්නෙහිද? මම තණ කෙන්දක ගා තෙල්බිඳුවක්වත් කිසි කෙනෙකුට නුදුන්නෙමි. වෙනත් සිටුවරයෙක් මාගේ ගෙයට ඇතුල්ව දන්දෙන්නෙහිද? මහරජතුමනි, වහා ඔහු කැඳවා පරීක්ෂා කරනු මැනවැ”යි කීය.
එය ඇසූ රජතුමා ඉල්ලීස සිටුවරයාගේ වෙස් ගෙන සිටි ශක්‍රයා කැඳවා දෙදෙනා අතර වෙනසක් නො දැක ඉල්ලීස සිටුවරයාගේ කපුවා වූ (කොන්ඩේ කපන්නා) බෝසතුන් කැඳවා දෙදෙනා පරීක්ෂා කරන ලෙස දැන්වීය. බෝසතාණෝ ඉල්ලීස සිටුවරයාගේ හිසෙහි පිළිකාවක් ඇති බැවින් එයින් හඳුනා ගැනීමට උත්සාහ කළ අතර ශක්‍රයා ද තමාගේ හිසෙහි පිළිකාවක් මවා ගත්තේය. කපුවා දෙදෙනාම පරීක්ෂා කර බලා
“මහරජතුමනි, දෙදෙනාගේම ඉසෙහි පිළිකා ඇත්තේය. මට මොවුන් දෙදෙනාගෙන් ඉල්ලීස සිටුවරයා කවුරුන්දැයි දැන ගත නො හැක්කේයැ”යි පැවසීය.
එය ඇසූ මසුරු සිටුවරයා සිහි එලවා ගත නො හැකිව එතැනම වැටී සිටියේය. එවිට ශක්‍රදේවේන්ද්‍රයා තමන්ගේ සිටු වේශය අත්හැර ශක්‍රදේවේන්ද්‍ර ලීලාවෙන් ආකාශයෙහි සිට
“එම්බා ඉල්ලීසයෙනි, මම ශක්‍රදෙවේන්ද්‍රයා වෙමි. මේ වස්තුව මා සතුය. තොප සතු නොවේ. මම තොපගේ පියා වෙමි. තොප මාගේ පුතණුවෝය. මම දානා දී පිංකම් කිරීම නිසා ශක්‍රදේවේන්ද්‍ර ව උපන්නෙමි. තොප මසුරුව දන්සැල් විනාශකොට යාචකයන් පලවා හැර වස්තුව රැස් කළෙහිය. ඒ වස්තුවෙන් තොප ද ප්‍රයෝජනයක් නො ගන්නේය. වෙන කෙනෙකුට ද ප්‍රයෝජනයක් නැත්තේය. එබැවින් නැවත දන්සල් සාදවා පෙර පරිදිම දන් දෙව. එසේ නො දෙන්නේ නම් තොපගේ සියලු වස්තුව අතුරුදහන් කොට මේ වජ්‍රායුධයෙන් තොපගේ ඔලුව පලා ජීවිතක්ෂයට පමුණුවන්නෙමි”යි කීහ.
එය ඇසූ ඉල්ලීස සිටුවරයා මරණ බියෙන් තැති ගෙන එතැන් සිට දන් දීමට පොරොන්දු විය. ශක්‍රදේවේන්ද්‍රයා ද අහසෙහි සිට ධර්ම දේශනා කරමින් ඔවුන් පන්සිල්හි පිහිටුවා නැවත ශක්‍රභවනයටම ගියහ. ඉල්ලීස සිටුවරයා ද දානා දී පින්කම් කොට දිව්‍ය ලෝකයෙහි උපත ලැබීය.
එකල මසුරු සිටුවරයා නම් දැන් මේ මසුරු සිටුවරයාම ය. ශක්‍රදේවේන්ද්‍රයෝ නම් මුගලන් මහ රහතන් වහන්සේය. රජතුමා නම් ආනන්ද තෙරණුවන් ය. ඉල්ලීස සිටුවරයාගේ කපුවා නම් තිලෝගුරු බුදුරජාණන් වහන්සේ ය.
(චිත්‍ර සහ ලිපිය උපුටා ගත්තේ "මහමෙව්නාව" වෙබ් අඩවියෙන් සහ "දිනමිණ ආලෝකෝ" වෙබ් අඩවියෙනි //46http://
No comments:
Post a Comment